تبیین اجمالی نظریه مادر الگوی پیشرفت اسلامی
بسم الله الرحمن الرحیم
نظریه پردازش موضوعات جهت ساز، به عنوان نظریه مادر الگوی پیشرفت اسلامی، چگونگی ایجاد مشارکت اجتماعی برای تحقق نظامات اسلامی را تبیین میکند.
پیشتر [1] گفته شده است که «اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی» نظریه مادرِِ الگوی پیشرفت اسلامی [2] را «نظریه پردازش موضوعات جهت ساز» میداند. این نقشه راهبردی و کاربردی معتقد است که توجه به «جهت سازها» در اداره جامعه، نتیجهاش «هدایت نظامات ذهنی» است. به دلیل شکل گیری خلقت انسانها بر اساس «قدرتِ اختیار و انتخاب» اسلام پایه الگوی اداره جامعه را «مفهوم هدایت نظامات ذهنی» میداند و در «نظریه پردازش موضوعات جهت ساز» آثار اجتماعی هدایت انسانها در کنار آثار روانشناختی و آخرتی هدایت مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد. برای تبیین اجمالی «نظریه مادر الگوی پیشرفت اسلامی» بیان مقدماتی لازم است:
مقدمه اول آنکه: محور مدیریت در بخشهای مختلف جامعه انسان است. به عنوان مثال محور در بخش اقتصاد، کار آفرین، مصرف کننده، سرمایه گذار، مدیران و کارگران هستند. در بخش فرهنگ، محور هنرمندان، دانشمندان، شاعران، نویسندگان و ... هستند و یا در بخش آموزش، محور خانوادهها، معلمان، مدیران مدارس، دانش آموزان و ... میباشند. به صورت کلی در هر یک از بخشهای جامعه، بازیگران اصلی انسانهای فعال در آن بخش از جامعه میباشند.
مقدمه دوم آنکه: در همه این بخشها، انسانها متأثر از نظام نگرشهای خود تصمیم می گیرند و بدیهی است که ایجاد تغییر در هر جامعهای از مسیر ایجاد تغییر در نگرشهای افراد آن جامعه آغاز میشود. به عنوان مثال، پیدایش انقلاب با عظمت اسلامی و استقرار نظام حکومتی اسلامی از تغییر نگرش در ملت ایران نسبت به حکومتهای دیکتاتوری و دموکراسی آغاز شده است و همچنیین پذیرش تاکتیک نرمش قهرمانانه و مذاکره موردی با آمریکا با فلسفه تصحیح نگرشهای خوش بینانه به استکبار و بالتبع ادامه تفکر مرگ بر آمریکا انتخاب شده است. البته در شکل گیری و غلبه یک نگرش خاص در جامعه، افراد به نحو مساوی شریک نیستند و سهم نخبگان و مدیران بیش از سهم افراد عادی یک جامعه است.
مقدمه سوم آنکه: شکل گیری نگرش در انسانها امری دفعی نیست و تغییر نگرش به سرعت در میان انسانها به وجود نمیآید. معمولاً نگرشها، بر اساس مقدمات و تجربیاتی - که به عنوان پشتیبان برای آن نگرش عمل میکنند - به وجود میآیند. به عبارت سادهتر، برای ایجاد نگرش در بخشهای مختلف، نیازمند ظرفیت سازی برای ایجاد آن نگرش هستیم. بدون توجه به ظرفیتهای پایه نمیتوانیم نگرشهای جامعه را در مسیر صحیح، ایجاد و تثبیت نمائیم. به عنوان مثال دوران تربیت انسان در حکم ظرفیت و پشتیبان برای نگرشهای انسان در دوران بلوغ است و معمولا نگرشهای انسان در سن اختیار و انتخاب متأثر از ویژگیهای دوران تربیت است. همچنین نگرش انسان ها در جامعه بیش از همه چیز به رفتار دولتمردان و امراء وابسته است و اگر مدیران و رهبران مملکتی به اجنبی و دشمن وابسته باشند، مسیر نگرشهای افراد یک جامعه با نگرشهای استکباری هماهنگتر خواهد شد. بنابراین دوران تربیت، تصحیح رفتار مدیران یک جامعه و عدم وابستگی به استکبار (نفی سبیل) از موضوعات ظرفیت ساز برای ایجاد نگرش صحیح محسوب میشوند.
مقدمه چهارم آنکه: در اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی از موضوعاتی که به نوعی در حکم زیر ساخت و ظرفیت سازی برای تغییر نگرشها - در بخشهای مختلف جامعه - محسوب میشوند، تحت عنوان موضوعات جهت ساز یاد شده است. علت این نامگذاری به جایگاه نگرشهای انسان در انتخاب جهت و سبک زندگی و اثر این موضوعات در تغییر نگرش بازگشت دارد.
با توجه به مقدمات چهارگانه فوق، میتوانیم روح الگوی پیشرفت اسلامی را هدایت نظامات ذهنی بدانیم. در الگوی پیشرفت اسلامی، پایه همه مسائل - به دلیل محوریت انسانها در اداره جامعه - به مفهوم «هدایت نظامات ذهنی» بازگشت دارد و همانطور که گفته شد، راه تغییر در نگرشها هم ظرفیت سازی برای نگرش سازی است که این موضوع هم به پردازش موضوعات جهت ساز وابسته است!
لازم به ذکر است که برای پردازش هر موضوع جهت ساز - بعد از شناسائی و اثبات جهت ساز بودن - نیازمند یک نظریه بخشی هستیم که در این نظریه بخشی مسیر تحقق هدایت نظامات ذهنی از مجرای آن موضوع جهت ساز تبیین میشود. در نشستهای گفتمانی الگوی پیشرفت اسلامی، این نظریه مادر و برخی از نظریات بخشی مطرح در «اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی» با تفصیل بیشتر و از مسیرهای استلالی متفاوت (شرح سؤال) [3] به تضارب نیروهای انقلاب گذاشته میشود بعون الله تعالی.
پی نوشتها:
[1]. در نشستها و مقالات «مرحله ثبت ذهنی» اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی
[2]. در نظریه مادر الگوی پیشرفت اسلامی تصویری کلان و کاربردی و دارای حجیت از الگوی پیشرفت اسلامی (چگونگی اداره جامعه بر مبنای دین) ارائه میشود.
[3]. «شرح سؤال» یا مسیر استدلالی ارتباطِ میان «پایه سؤال» و «رکن سؤال»، یکی از ارکان سه گانه الگوی استخراج سؤال است. الگوی استخراج سؤال، روش تفاهم متناسب با مبنای هدایت نظام نگرشها است. الگوی استخراج سؤال از الگوهای زیر مجموعه الگوی نظام سازی اسلامی محسوب میشود. لازم به ذکر است که اولین نقشه راه تولید الگوی پیشرفت اسلامی بر اساس الگوی نظام سازی اسلامی قابل تبیین، تفسیر و تفصیل میباشد.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی نقشه راه
برای دریافت نسخههای الکترونیکی نظریه مادر به تارنماهای زیر مراجعه نمایید.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.